NHÀ THỜ TỔ - NÉT ĐẸP VĂN HÓA DÒNG HỌ.
Sáng ngày 22 tháng 12 năm 2024 (tức ngày 22/11/năm Giáp Thìn), tại xóm 2 xã Khánh Hội, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình, họ Mai Nguyễn (Khánh Hội – Trường Yên) tổ chức lễ khánh thành nhà thờ Tổ và thờ Mẫu họ Mai.
Về dự Lễ khánh thành có ông Mai Đức Hạnh - ủy viên Hội đồng họ Mai Việt Nam; Trưởng ban vận động họ Mai tỉnh Ninh Bình. Các đại biểu khách quý, con em họ Mai đã về dự đông đủ.
Khoảng hơn 400 năm trước, cụ tổ của Đại tộc Mai – Nguyễn là cụ Mai Phúc Linh từ Chi Châu, Thanh Hoá đã đặt chân đến mảnh đất Cống Duyến, xã Khang Ninh, tổng Khánh Ninh, Phủ An Khánh (nay là xóm 2 xã Khánh Hội, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình). Phát hiện đây là vùng đất bằng phẳng màu mỡ có vị thế đẹp, cụ đã định cư và lập nghiệp, phát triển dòng tộc.

16 thế hệ với bao thăng trầm của lịch sử dân tộc, nhà thờ tổ họ cũng trải qua nhiều biến động. Theo truyền thống việc thờ cúng và các hoạt động của dòng họ được thực hiện ở nhà trưởng họ nhưng năm 1867 mưa to, gió lớn đã làm sập nhà trưởng. Sau đó, cụ Mai Văn Cường (1868 – 1921 ), đời thứ 10, đã cúng hiến 3 gian nhà gỗ làm nhà thờ tổ.
Đến năm 1945, cùng với nạn đói của toàn dân tộc đã cướp đi sinh mạng nhiều con cháu trong họ vì thế đồ thờ cúng và nhà thờ bị thất thoát cả.
Năm 1995, nhà thờ tổ được xây dựng lại trên nền đất thiêng cạnh đền mẫu họ Mai, nhưng thời gian cùng với khí hậu nóng ẩm, công trình dần xuống cấp, khó đảm bảo sự trường tồn và thẩm mỹ không gian tâm linh.

Đến nay, sau 05 tháng thi công, nhà thờ tổ đã được hoàn thành với 05 gian gỗ lim truyền thống có chạm khắc hoa văn tinh xảo, hoành gỗ chắc chắn, mái lợi ngói vảy tốt nhất hiện nay, cột hiên bằng đá xanh lưu lại những câu đối của bậc tiền nhân. Hậu cung phân làm hai: Phía Bắc thờ bà tổ Mai Thị Thanh Khuya đã được triều Nguyễn phong hai đạo sắc. Phía Nam là nơi thờ Tổ tiên, đặt linh vị Đức tổ Mai Phúc Linh và tầng tầng lớp lớp các bậc tiền nhân.

Nhà thờ tổ họ Mai được xây dựng tôn nghiêm, rộng rãi, cao ráo, có kiến trúc vừa truyền thống, cổ kính vừa hiện đại, theo hơi thở cuộc sống; là nơi lưu giữ gia phả duy trì bản sắc của dòng họ, cũng là nơi vinh danh, lưu danh các bậc hiền tài, các vị có dày công đức trong họ để con cháu mãi noi theo. Qua đó cho thấy, họ Mai Nguyễn (Khánh Hội – Trường Yên) đã tạo nên nét đẹp văn hóa trong cộng đồng về sự đoàn kết, nhất trí xây dựng gia đình, dòng họ, quê hương ngày càng giàu mạnh, văn minh./.

Nội dung - hình ảnh: Mai Hữu Hạnh.